نهالستان مرکبات

توضیحات

آموزش احداث نهالستان مرکبات

شرایط مكانی نهالستان مركبات:

انتخاب مكان مناسب و آگاهانه جهت ايجاد نهالستان كمك بسيار زيادي در مديريت و كنترل عوامل خسارت‌زا مي‌نمايد

• مطالعه و انتخاب مكان نهالستان ازنظر شرايط آب و هوايي:

نهالستان مركبات بايد در مكاني احداث شود كه دما و رطوبت لازم جهت رشد مناسب نهال مركبات تأمين گردد و يا با استفاده از تأسيساتي مثل گلخانه‌ها درجه‌حرارت لازم و رطوبت كافي تأمين شود.

نور عامل مهمي در رشد همه گياهان مي‌باشد. نهالستان مركبات بايد از نور كافي و لازم برخوردار باشد موانعي از قبیل ساختمانهاي بلند و يا درختان بلند که ایجاد سایه میکنند در محوطه نهالستان نباید وجود داشته باشد، زيرا محيط متراكم و مرطوب نهالستان كه سايه هم باشد محيط بسيار مناسبي براي عوامل خسارت‌زا مي‌باشد. از طرفي نهالهاي توليدشده در مكان سايه از استحكام و مقاومت خوبي برخوردار نبوده و درمقابل بيماريها و تغييرات جوي حساس مي‌باشند.

• انتخاب مكان از نظر بستر و نوع خاك:

استقرار نهالستان مركبات در منطقه‌اي كه سطح آب بالا بوده و يا بستر خاك نفوذناپذير باشد، باعث ايجاد بيماريهاي مهم قارچي مثل مرگ گياهچه (Damping-off‌) و پوسيدگي ريشه خواهد شد. لذا نهالستان مركبات بايد در مكاني كه اين مشكلات را نداشته باشد احداث گردد و يا با استفاده از زه‌كش مناسب و بالا‌آوردن سطح نهالستان با ماسه خسارت آنها را كاهش داد.

• انتخاب مكان از نظر آلودگي:

انتخاب مكان سالم براي احداث نهالستان مركبات يكي از اصول مهم مديريت تلفيقي است. در شرايط ايده‌آل، احداث گلخانه های پیشرفته مكاني مطمئن براي توليد نهال مي‌باشد. اما در شرايط طبيعي بايد مكاني انتخاب شود كه از كانونهاي آلودگي فاصله داشته باشد و ناقلين عوامل خسارت‌زا را نيز بتوان كنترل نمود.

• انتخاب مكان از نظر دسترسي آسان به بازار عرضه:

مكان نهالستان مركبات بايد در منطقه‌اي قرار داشته باشد كه نهال توليدشده به راحتي و با صرف هزينه معقول دراختيار متقاضيان قرار گيرد.

• تامین امكانات و لوازم موردنياز نهالستان مركبات شامل :

– تأمين آب در نهالستان مركبات:

آب بعنوان عنصر حياتي نقش اصلي را در توليد و رشد گياهان دارد. لذا آب مطمئن براي نهالستان بايد تأمين گردد. اگر بتوان از آب جاري فاقد فاضلابهاي خانگي استفاده نمود، مديريت تغذيه و عوامل خسارت‌زا آسانتر مي‌شود، زيرا آبهاي جاري حامل انواع عناصر غذايي محلول مي‌باشند كه استفاده صحيح از آن باعث رشد بهتر و ايجاد مقاومت در گياهان مي‌شود.

– تأمين برق:

توزيع آب و انجام صحيح آبياري نياز به ايجاد سيستم‌ آبياري مي‌باشد كه نيروي توزيع آن اگر پمپ برقي باشد، مي‌توان آبياري را صحيح‌تر و با هزينه كمتر انجام داد.

– ساخت تأسيسات و برقراري شبكه‌هاي آبياري:

ساخت شاسي‌هايي به منظور بذركاري كه بالاتر از سطح زمين قرار داشته و داخل آن با ماسه رودخانه‌اي پرشده باشد و مي‌تواند در داخل گلخانه ها و يا با استفاده از ميله‌گرد و نايلون در فضای آزاداحداث شود.

در نهالستانها ساخت استخر و يا حوضچه‌هايي براي نگهداري و ذخيره آب جاري ضروري است. همچنين شبكه توزيع آب و لوله‌كشي برقرار شود. مي‌توان آبياري را توسط كارگر با استفاده از شيلنگ در پاي هر نهال انجام داد و يا بصورت هدايت‌شده در پاي هر نهال كه روش مناسبي مي‌باشد و يا بصورت مه‌پاش انجام گيرد. منتهي در روش مه‌پاش امكان طغيان آفات و بيماريها خواهد بود.

– تهيه لوازم باغباني:

براي اداره و مديريت نهالستان به ابزار باغباني شامل بيل، فوكا، شن‌كش، بيلچه، چاقوي پيوند، قيچي باغباني، فرغون، دستگاه سمپاش ، لوپ يا بينوكولر، دماسنج و غيره نياز مي‌باشد كه بايد فراهم شود.

– دريافت مجوز احداث نهالستان مركبات و استفاده از نيروي انساني ماهر:

مجوز تولید نهال از طرف ارگان های زیربط براساس یک سری شرایط وضوابط صادرمیشود که مجری نهالستان ضمن فراهم نمودن شرایط مورد نیاز باید بر اجرای صحيح برنامه‌IPM‌ در نهالستان تاکید داشته باشد.

برای انجام پیوندبه پیوند زن ماهر نیاز بوده و كارگران خزانه باید با اصول اولیه تولید نهال آشنایی کافی داشته باشد.

– جمع‌آوري اطلاعات و دانش فنی جهت انتخاب پايه سازگار با توجه به محدوديتهاي اقليمي و متحمل به بيماريها:

• پس از انتخاب مكان و آماده‌سازي آن، اولين گام جمع‌آوري اطلاعات مربوط به انتخاب پايه مناسب جهت پيوند ارقام مختلف بر روي آن مي‌باشد، زيرا پايه نقش مهمي در رشد و سلامت نهالهاي توليدشده دارد. و معمولاً در انتخاب پايه عوامل زير بايد بررسي شوند :

– نوع خاك و PH خاك و EC آب و خاك :

PH خاك در پرورش مركبات از نظر فعاليت ريشه‌ها و جذب مواد نقش مهمي دارد. و پايه‌هاي مختلف مركبات در PH هاي مختلف واكنش‌هاي متفاوتي از خود نشان مي‌دهند. همچنين نوع بافت خاك و EC‌ آب در انتخاب پايه نقش دارد.

– شرايط آب و هوايي منطقه:

سازگاري پايه با شرايط آب و هوايي يك منطقه نقش مهمي در رشد بهینه نهال و مقاومت نهال در برابر تغييرات دمايي و بارندگيها و رطوبتهاي فصلي و ساير عوامل محيطي دارد.

-انتخاب پايه متحمل:

تحمل پايه‌هاي مختلف مركبات در مقابل بيماريها و نماتدها، یکسان نمیباشدبنابرین انتخاب پايه بايد با توجه به مشکلات منطقه از نظر بیماریهای موجود وتحمل پایه صورت گيرد ، زيرا ساده‌ترين و مطمئن‌ترين روش كنترل بعضی از عوامل خسارت‌زا استفاده از پایه های متحمل مي‌باشد.

– مطالعه و جمع‌آوري اطلاعات مربوط به ارقام مناسب و سازگار با منطقه:

پس از انتخاب پايه، انتخاب رقم نيز مهم مي‌باشد و معمولاً عوامل زير در انتخاب ارقام براي توليد و تكثير در نهالستان مركبات بايد درنظر گرفته شود :

– انتخاب رقم سازگار با شرايط و عوامل محدودكننده زنده و غيرزنده:

در انتخاب ارقام، معمولاً عواملي مثل نور، دما، رطوبت، بارندگي و نوع خاك و آفات و بيماريهاي شايع در منطقه تأثير دارند و انتخاب صحيح و علمي آن مي‌تواند كمك زيادي در كنترل عوامل خسارت‌زا داشته باشد.

– مطالعه در مورد درخواست بازار:

هدف از ايجاد نهالستان مركبات، توليد نهال مركبات براي تأمين نياز باغداران براي كسب درآمد مي‌باشد. لذا درخواست باغداران بايد بررسي و حتي پيش‌بيني گردد و معمولاً بستگي به عواملي مثل سليقه مصرف‌كننده خانگي و صادرات و صنايع تبديلي دارد. همچنين برنامه‌هاي ترويجي و تبليغي مراجع ذيصلاح نيز مي‌تواند در انتخاب باغدار براي كاشت ارقام خاص نقش داشته باشد.